In de nacht van 16 op 17 december 1940 wordt de Wilhelminaboom op het ’s Gravenhof door drie burgers en iemand in een Duits uniform omgezaagd.

De volgende dag staat in de Zuphensche Courant een gepeperd stuk onder de kop “Laf”.
Daarin staat ondermeer: “Vannacht is een uiterst laffe daad gepleegd die de meeste Zutphenaren diep heeft gegriefd. In het nachtelijk duister hebben onbekenden den fraaien boom, die al zooveel jaren een sieraad is voor het ‘s-Gravenhof, op ongeveer 1 1/2 meter boven den beganen grond afgezaagd. Op deze laffe wijze meenen belhamels, het woord belhamel beperkt den leeftijd van deze onvaderlandsche individuen geenszins, blijkbaar uiting te moeten geven aan hun gevoelens. Dergelijke daden zijn geen uiting van kracht maar van uiterste zwakheid. En juist nu, nu ons volk al zijn krachten inspant om zijn zelfstandige plaats in Europa, dat na den oorlog zal ontstaan, te behouden, nu hebben we krachtige mannen nodig en geen lafaards”.

Naar aanleiding van het bovenstaande worden de heren H.G.J. en G.C. Schillemans, uitgever en hoofdredacteur van de Zutphensche Courant door de Duitsers gevangen genomen en gedurende drie maanden opgesloten. In de periode 24 december 1940 tot 8 maart 1941 verschijnt er geen krant. De Burgemeester Mr. J. Dijckmeester en de commissaris van politie de heer J. Bokma worden eveneens gevangen gezet omdat zij beiden niet hebben voorkomen dat Zutphense burgers hun verknochtheid aan het Huis van Oranje toonden door de daad van vandalisme te bedekken met bloemen en vaderlandse liederen te zingen. De burgemeester is in mei 1941 weer in functie, de commissaris blijft buiten dienst. Veel inwoners plukken takjes van de boom en zetten die voor hun ramen met een oranjestrik.
In het museum herinneren de zaag en een van de stam gemaakte tabakspot aan deze laffe daad.
Een onbekende dichter zegt o.a.

Vandalenhand in duistere nacht,
Heeft een boom om zeep gebracht.
Burgerdeugd en samenstreven
Brengt ook die boom weer tot leven.

Eens zal toch de dag aanbreken
dat het uit is met die streken.
Eenmaal komt de schone tijd
dat het uit is met de strijd
dan zal recht en wet regeren,
Wilhelmina wederkeren
en ons volk, gelouterd, sterk
gaat in vrede weer aan het werk.

Foto: De omgezaagde Wilhelminaboom Foto Stedelijk Museum.