Weldaad van rust

De Hofjes die u tijdens een wandeling bezoekt zijn veelal een weldaad van rust. Afgesloten van de drukke stad door de omringende gebouwen. Geen middeleeuwse bewoner zal hebben kunnen bevroeden dat na zoveel eeuwen hun woon- en werkplaats een trekpleister voor toeristen zou zijn.
De rust van nu was toentertijd niet aanwezig.
Een Hofje is van oorsprong een binnenplaats of binnentuin met daar omheen gelegen een aantal meestal kleine woningen. De geschiedenis leert ons dat de tijd waarin deze Hofjes tot stand kwamen dat er diverse redenen waren om ze te bouwen.

De Agnietenhof, ook dikwijls Adamanshuis genoemd, wordt thans gevormd door een bebouwing rondom een rechthoekige binnenhof waartoe twee poorten toegang geven. De lange en wisselvallige geschiedenis van het complex is uitvoerig beschreven en gedocumenteerd in [1]. In samenhang met de restauratie heeft een diepgaand archeologisch en bouwhistorisch onderzoek van de kapel en de aangrenzende bebouwing die refectorium en dormitorium herbergden, plaatsgevonden.

In het midden van de 19e eeuw was het gebied tussen de Dieserstraat, de Geweldigershoek en de stadsmuur veel minder sterk bebouwd dan nu. De Evangelisch-Lutherse Gemeente behoorde tot een van de vijf kerkelijke gezindten in Zutphen.
Men bezat een kerkgebouwtje aan de Beukerstraat. Door de diaconie werd een aantal gezinnen, weduwen en alleenstaanden met kinderen ondersteund door hen van geld en kleding te voorzien. De uitgaven werden geregistreerd in het zogenaamde “Stamboek der bedeelden”.

Boven de poort, die als toegang dient tot het Oude Bornhof, staat al het vierde stel stenen beelden, telkens van hetzelfde model. Het voorgaande paar bevindt zich in de binnentuin van het nieuwe Bornhof aan de Hobbemakade. Het grote gele huis werd begin 1300 bewoond door de kanunnik Borro. Borro was een kanunnik in dienst bij de kapittelkerk St. Walburgis.

In 1546 kocht de rijke bierbrouwer Henrick Ruyter een stuk grond aan de Nieuwstad om er armenhuisjes te bouwen. Uiteindelijk werden er 19 woningen gerealiseerd. Het complex kreeg de naam Ruitershofje. Henrick Ruiter nam zelf het bestuur van zijn levenswerk op zich. Lang echter heeft hij dit niet kunnen uitvoeren. Tijdens het Zutphens beleg in 1572, is hij door de Spanjaarden beestachtig vermoord.

Het Sarepta hofje is in 1895 gesticht door Elisabeth Bax. De predikantsdochter stichtte het hofje met een legaat van een haar onbekendeweldoener. Een zekere J.J.J. uit Overveen liet haar het bedrag van 19.000 gulden na. Het was speciaal bestemd voor (arme) weduwen die vanwege huurschuld dreigden op straat te worden gezet.

Voordat Koninklijke Wöhrmann haar nieuwe bedrijfspand op het industrieterrein betrok, bezat zij diverse panden in de binnenstad. Na haar vertrek kwam de panden aan de Kuiper-, Bakker- en Waterstraat leeg te staan. Een aantal van de historische panden werd gerestaureerd en tevens werd er op opengevallen plaatsen nieuwbouw gepleegd. Deze hele operatie heeft plaats gevonden in 1983. Het toen ontstane hofje viert dus dit jaar haar 35-jarig bestaan en is daarmee het jongste hofje van Zutphen. Niettemin is het toch de moeite van het bezoeken waard. De mengeling van historische en moderne bouw geven het hofje een specifiek karakter.