De Leye Zutphen

Op de hoek van de Lange Hofstraat en Kolenstraat staat Die Leye, een veertiende eeuws pand dat zijn naam dankt aan de dakdekker Johan Russche, ‘die Leyendecker’. Het hoekhuis is in 1998 en 1999 grondig gerestaureerd.

Zo grondig zelfs dat een bijna complete ontwikkeling van 600 jaar bouwen en verbouwen kon worden blootgelegd en opge-schreven. Samen met de eigendomsgeschiedenis maakt dit van Die Leye een bijzonder interessant Zutphens monument. 

In de dertiende eeuw waren de meeste burgerhuizen en zelfs wegdekken in Zutphen van hout. Het is niet verwonderlijk dat de gemeente na een stadsbrand, die rond 1305 alle huizen aan de Lange Hofstraat en de Kuiperstraat had verwoest, subsidie verleende aan burgers die hun huis herbouwden met baksteen en aan het gebruik van hout aan strenge voorschriften stelde.

Het hoekpand werd opgedeeld in een houten voorhuis dat als opslagplaats diende van handelswaar en een bakstenen achterhuis waar de bewoners woonden. In 1340 werd ook het voorhuis versteend. Naast een gewelvenkelder bestond het huis uit een verdieping op de begane grond waar zich één lange zaal met een hoog plafond bevond. Deze zaal telde maar liefst twintig kaarsnissen.
De functie(s) van de grote ruimte en van de kaarsnissen is tot nu toe onbekend gebleven. Sprekende Panden Die Leye Zutphen – Op de hoek van de Lange Hofstraat en Kolenstraat staat Die Leye, een veertiende eeuws pand dat zijn naam dankt aan de dakdekker Johan Russche, ‘die Leyendecker’. Het hoekhuis is in 1998 en 1999 grondig gerestaureerd.
Zo grondig zelfs dat een bijna complete ontwikkeling van 600 jaar bouwen en verbouwen kon worden blootgelegd en opgeschreven. Samen met de eigendomsgeschiedenis maakt dit van Die Leye een bijzonder interessant Zutphens monument. Van een leien dakje
Tussen 1420 en 1450 leefde Johan Russche samen met zijn vrouw Belie in het huis. Russche was leidakdekker van beroep en had zijn pand daarom met leien bedekt. Het kostbare leisteen werd gedolven uit de Eifel, een gebied in Zuid-Limburg en naar Zutphen geïmporteerd. Het spul was gemakkelijk splijtbaar in dunne platen en veel steviger dan dakpannen.
Dat Russche een leien dak had was gezien zijn beroep niet zo heel bijzonder, ware het niet dat de middeleeuwse burgerhuizen in Zutphen gewoonlijk een dakbedekking hadden van boven- en onderpannen, ook wel paters en nonnen genoemd. Bij deze dakdekkerstechniek werden de nonnen gedekt door de paters.
Dubbele dekking… De kostbare leien daken waren normaal gesproken voorbehouden aan kerken en openbare gebouwen. Omdat Russche als een van de weinigen in de stad een dergelijk kostbaar dak op zijn huis had, ging het hem blijkbaar ‘van een leien dakje’.

Geen lieverdje In 1551 kocht Hendrick Schull het pand en dat was niet een lieverdje.
Tien jaar eerder was Schull veroordeeld wegens doodslag en uit Zutphen verbannen. De koopman schreef vanuit zijn verbanningsoord Keulen brieven aan de stad Deventer om te bemiddelen over zijn burgerschap en de daaraan verbonden privileges. In 1547 is hij weer welkom in Zutphen, als hij het eens wordt met het stadsbestuur over de wijze waarop hij zijn resterende boete zal voldoen. Een deel van de opbrengst van zijn rogge moet hij vijf jaar lang weggeven aan een armenhuis aan het Bornhof. Schull was niet netjes op zijn bezit.
Het leien dak werd bij een verbouwing in 1556 vervangen door een pannendak. Schull en zijn familie zijn generaties lang eigenaar geweest van Die Leye, net als het huis aan de Lange Hofstraat 19 en de panden aan de Kolenstraat 3, 5 en 7. Via een gangetje van Kolenstraat 3 was het achtererf van Lange Hofstraat 19 te bereiken, zoals nu nog steeds het geval is. Winkel Het pand ondergaat nog een hele rits verbouwingen in de daarop volgende eeuwen tot nu. Gedurende deze periode werd het pand zowel als woonhuis, herberg en winkelruimte gebruikt door de verschillende eigenaren. Van 1933 tot 1973 is het perceel in het bezit van juwelier Nijland, die er tot 1982 zijn sieraden verkocht.
Na wederom een aantal wisselende bestemmingen en eigenaren werd Die Leye in 1999 gerestaureerd en kreeg het pand zijn originele naam terug. Vandaag de dag zit op de begane grond de biologische winkel Super Natuur gevestigd.